ضرورت عمق بخشی در مسأله وحدت/ پیشنهاد جلسات مشترک قرآن با اهل سنت

به گزارش خبرگزاری مهر، گفتگویی با حجت الاسلام مهدی مسائلی راجع به مسأله وحدت شیعه و سنی از سایت اخوت برای علاقه مندان در پی می آید؛

در شهرهایی که شیعه و سنی کنار هم حضور دارند، بهترین راهکار در کنار مساجد شیعه و سنی ایجاد مساجد جامع است که شیعه وسنی، در آنجا در کنار هم قرار بگیرند و تبادل فکری و بحث عالمانه داشته باشند. گاهی می بینیم شیعه وسنی در یک شهر هیچ تعامل و رفت و آمدی و مباحثات فکری ندارند یا در مناسبت های دینی بنا بر سفارش اهل بیت(ع) در مساجد یکدیگر حضور پیدا کنند که این باعث رفع سوء تفاهم و نزدیکی افراد می شود. برنامه های مشترک ختم قرآن یا در ماه رمضان برنامه های عبادی مشترک داشته باشند که فرصت خوبی است.

حجت الاسلام مهدی مسائلی را به حق باید یکی از کوشاترین طلاب عرصه وحدت اسلامی دانست که با کتاب های کاربردی و روشنگر خود، به عنوان یک مدافع بصیر به شرح مبانی اعتقادی شیعه و سیره اهل بیت(ع)  در راستای مساله حیاتی وحدت اسلامی پرداخته است. کتاب های «نهم ربیع، جهالت ها و خسارت ها»؛ «پیشوایان شیعه، پیشگامان وحدت»  و «لعن های نامقدس»  از جمله تلاش های نظری ایشان است. اکنون نظر شما را به مصاحبه با وی جلب می کنیم؛

 *آیا درطول تاریخ، اهل بیت(ع) مساجد شیعه و سنی را از هم جدا می کردند یا خیر؟ یا اصلاً مانعی برای این که این دو با هم باشند وجود داشته یا خیر؟  

اگر به صدر اسلام توجه کنید، مساجد یکی بوده است و در طول تاریخ هم یکی بوده است چون شیعه در اقلیت بوده است حتی در یک شهر، شیعه در اکثریت نبوده و همچنین حاکمان هم اهل سنت بوده اند و حتی در دوران اهل بیت هم نمی بینیم که شیعیان مسجدی داشته باشند. به تدریج که شیعیان، حضور پررنگ تری در جهان اسلام یافتند یا بعضی نواحی و شهرها این ها مساجدی برای خودشان ساختند؛ مثلاً در دوران غیبت صغری مسجد «براسا» مخصوص شیعیان بوده است و حضور پررنگ تر خود را در آنجا نشان می داده است اما در اسلام مسجد یک نهاد عمومی بوده است و همه افکار و مذاهب در مسجد حضور داشته اند و مباحثه فکری می کردند. بعد که شیعیان در شهرها حضور گسترده تری پیدا کردند و اکثریت شیعه به وجود آمد، مساجد مخصوص شیعیان هم ایجاد شد.  

گستردگی شیعیان طوری نبوده که بتوانند مسجد شیعیان را ایجاد کنند و در دوران غیبت صغری و غیبت کبری و با گستردگی بیشتر شیعیان، مساجدی را برای خود ساختند. خود اهل بیت(ع) می رفتند به مساجد اهل سنت. می رفتند و در جمعه و جماعات آنان شرکت می کردند و حتی پیروانشان را در جاهایی که در اقلیت بودند به حضور در مساجد اهل سنت سفارش می کردند که بدین وسیله عدم تعصب شیعیان را نشان دهند.  

*حالا با توجه به شرایط امروز که شیعه و سنی مساجد جدا دارند؛ چه ظرفیتی برای وحدت وجود دارد؟  

مسجد، شیعه یا سنی بودنش به امام جماعت و خطیب مسجد و نمازگزاران آن است که اگر امام جماعت آن شیعه باشد اکثر نمازگزاران آن شیعه خواهند بود. لذا مسأله وحدت از دو جهت قابل بررسی است: یکی شهرهایی که شیعه وسنی در کنار هم هستند و خوب شیعه وسنی مساجد جدا دارند و دوم شهرهایی که شیعه نشین هستند و کل مساجد شیعه است و یا یکی دو مورد مسجد اهل سنت بیشتر نیست. در شهرهایی که شیعه وسنی در کنار هم حضور دارند مساجد نکات پررنگ تری دارد. در مساجد شیعه و سنی باید مراعات حضور اهل سنت و یا شیعیان بشود. با فکر و مرام یکدیگر آشنا شوند تا اهانت و یا تمسخری و یا بی ادبی به مقدسات صورت نگیرد.

امروز در کردستان می بینیم در مساجد اهل تسنن، مهر برای نماز شیعیان قرار می دهند. نماز گزاران باید توجه داشته باشند که نماز شیعه و سنی بر اساس مسائل فقهی و مذهبی خودشان درست است و ایرادی بر آن وارد نیست. روحانیون این مساجد هم باید نمازگزاران را توجیه کنند که به مسئله وحدت آسیبی وارد نیاید و اگر شعائر مذهبی بر پا می شود به اعتقادات شیعه یا سنی توهین نشود.  

باید دقت کرد که میان اظهار شعائر مذهبی و توهین به مذاهب دیگر فرق است. انجام تکالیف دینی شیعه و سنی و انجام شعائر مذهبی آنان جداست از توهین وجسارت به مذاهب دیگر. محتوای هر دین و مذهبی روشن و صریح است و کسی با این مشکل ندارد بلکه قالب ارائه این محتوا و اظهار آن باید دقیق و با تامل باشد به نحوی که وحدت را خدشه دار نکند.  

*امروز اگر افراد مسجدی مثل امام جماعت و... بخواهند گام های عملی بردارند چه باید بکنند و از کجا باید شروع کنند؟  

اگر ما مسجدی را به تندروی می شناسیم و به این معروف است و آسیب زا هستند شاکله اصلی امام جماعت و خطیب مسجد است که باید توجیه شود و او نیز نمازگزاران را درباره مسئله وحدت توجیه کند به خصوص بعضی از ائمه جماعات مناطق سنی نشین توجیه نیستند و یا با سیره اهل بیت علیهم السلام در این مسئله آشنا نیستند و این ممکن است مأمومین را دچار انحراف خطای فکری بکند. در مناطق حساس باید در انتخاب امام جماعت و همچنین توجیه آنان بسیار تأمل و دقت کرد و مراکز فرهنگی مسجد مثل کانون های فرهنگی هنری و هیئت امنا مسجد هم نقش دارند ولی اولویت با امام جماعت است.  

برای مطرح کردن مسئله وحدت اسلامی یک مقدماتی لازم است؛ ما باید با مرام و مکتب اهل بیت علیهم السلام وارد شویم و مسأله وحدت را شعاری مطرح نکنیم. در تعالیم مکتب اهل بیت، محتوای بسیاری برای وحدت اسلامی و ادب و اعمالی که مسئله وحدت اسلامی را رعایت کنیم وجود دارد. مثلا تقیه مداراتی یا تقیه مطلق که در فرمایشات اهل بیت هست. اگر مسائلی را از خودمان مطرح کنیم یا مسائل روز را فقط بگوییم شاید همین شعارهایی که وجود دارد باشد و موجب حساسیت بین مامومین شود.

باید در مسئله وحدت اسلامی عمق بخشی کنیم و مطالب و دستورات مذهب شیعه را از اهل بیت استخراج کنیم و به مخاطبین ارائه دهیم و در ضمن آن، بر عقاید و اصول مذهب شیعه تأکید و تصریح داشته باشیم. اگر در کنار مسئله وحدت، ما بیان اعتقادات شیعه را نداشته باشیم ممکن است مخاطب فکر کند ما این مسئله وحدت را به صورت نادرست مطرح کرده ایم. قبل از هر اقدام عملی باید مبانی نظری و فکری وحدت اسلامی را بیان کنیم و مسائل را برای نمازگزاران تقریر کنیم تا بتوان به نماز جماعت اهل سنت رفت یا حضور آنان در مسجد را احترام گذاشت و رعایت کرد.  

 *نمونه های موفق از مساجد را در طول تاریخ و یا در زمان حال در مسئله وحدت داریم؟  

اگر مساجد را بررسی کنیم مسجدالحرام یا مسجدالنبی مساجدی نیستند که به عنوان مسجد یک فرقه یا گروه خاص شناخته شوند؛ همه مردم در آنجا حضور پیدا می کنند. البته ممکن است از آن طرف وهابیت، مسائلی ضد وحدت را مطرح کنند، رفتارهایی که ما آنجا باید داشته باشیم و علمای ما تصریح می کنند این است که شیعیان، رفتارهایشان ایجاد حساسیت و اختلاف نکند. خوب این مسائل باید در مساجد خودمان هم مطرح باشد و به آن پایبند باشیم به خصوص در شهرهایی که شیعه و سنی درکنار هم هستند باید رعایت شود.

نمونه خوب این را ما در زمان شیخ مفید یا شیخ طوسی در بغداد می بینیم. در بغداد شیعه وسنی کنار هم بودند. البته جریاناتی بود که مسئله وحدت را به هم بزند اما علماء بزرگی مثل سید مرتضی و یا سید رضی و شیخ طوسی و شیخ مفید بودند که وحدت را بین شیعه و سنی حفظ می کردند. مثل همان مسجد براسا که وجود داشت و حکومت هم اجازه می داد شیعیان شعائر و مسائل مذهبی خود را داشته باشند. امروز هم در کشور ما به واسطه انقلاب اسلامی و حتی قبل از آن به واسطه تفکر مکتبی و عالمانه ای که وجود دارد و داشته است در استان گلستان می بینیم که چطور شیعه و سنی در کنار هم حضور دارند و به هم احترام می گذارند و وحدت بین آنان را در نواحی مختلف استان کردستان شاهد هستیم سنی و شیعه در کنار هم در نماز جماعت یکدیگر شرکت می کنند و به یکدیگر احترام می گذارند.  

*در بعد ایجابی و راهکارهای عملی برای وحدت چه پیشنهاداتی دارید؟  

در شهرهایی که شیعه و سنی کنار هم حضور دارند، بهترین راهکار در کنار مساجد شیعه و سنی ایجاد مساجد جامع است که شیعه و سنی، در آنجا در کنار هم قرار بگیرند و تبادل فکری و بحث عالمانه داشته باشند. گاهی می بینیم شیعه وسنی در یک شهر هیچ تعامل و رفت و آمدی و مباحثات فکری ندارند یا در مناسبت های دینی بنا بر سفارش اهل بیت علیهم السلام در مساجد یکدیگر حضور پیدا کنند که این باعث رفع سوء تفاهم و نزدیکی افراد می شود. برنامه های مشترک ختم قرآن یا در ماه رمضان برنامه های عبادی مشترک داشته باشند که فرصت خوبی است. فرصت طلایی حج عمره و تمتع هم هست که شیعیان در مساجد اهل سنت حضور پیدا می کنند و باید شیعیان نماد وحدت و همدلی باشند.

فایل ویدئویی مربوط به جلسه قرآن مشترک شیعه و سنی در رمشک کرمان است، در فوق قابل دریافت است.

منبع: اخوت